با گذشت یک‌سال و نیم از شیوع بیماری کووید-۱۹در دنیا، حالا ما با ویروسی روبه‌رو هستیم که بسیار آسان‌تر از نسخه‌ای که در اواخر سال ۲۰۱۹ در ووهان ظاهر شد، منتقل می‌شود؛ سازمان جهانی بهداشت و متخصصان حوزه بارها تأکید کرده‌اند که واکسیناسیون یک راه‌حل اساس برای کنترل و پیشگیری از جهش‌های بیشتر ویروس کرونا است. یک برنامه مدون واکسیناسیون می‌تواند با ایجاد مصونیت گسترده باعث شود تا ویروس کمتر جهش کند؛ در این گزارش به جدیدترین سویه ویروس کرونا می‌پردازیم:

لامبدا؛ نام سویه  جدید ویروس کرونا/  ۹۷ درصد موارد کرونا در پرو لامبدا است

سویه «لامبدا» با نام علمی «سی.۳۷»، نخستین‌بار در پرو شناسایی شد و نمونه‌هایی از آن نیز در تاریخ دسامبر ۲۰۲۰ میلادی پیدا شده است.از آن زمان این سویه به گونه چیره در این کشور آمریکای جنوبی تبدیل شده است و عامل ابتلای بیش از ۸۰ درصد از مبتلایان جدید است. به گفته کارشناسان، یکی از دلایل اصلی تعداد زیاد موارد ابتلا به کرونا در پرو به دلیل ظهور نوع لامبدا است که در حال حاضر ۹۷ درصد موارد ابتلا به بیماری را در این کشور تشکیل می‌دهد.

نوع لامبدا کجا بیشترین شایع است؟

داده‌های سازمان گیسید (Gisaid) یا ابتکار جهانی اشتراک‌گذاری داده‌های آنفلوآنزا (Global Initiative on Sharing All Influenza Data) نشان می‌دهد که گونه لامبدا در ۲۹ کشور جهان شناسایی شده است. بیشترین این موارد در شیلی، ایالات متحده آمریکا و پرو (۲۳۹ مورد) بوده است.شمار نسبتا قابل توجهی از موارد آن هم در مکزیک، آرژانتین و اکوادور شناسایی شده‌ و تعدادی هم در برزیل،  اروگوئه و کلمبیا کشف شده‌اند. در انگلیس نیز مواردی از ابتلا به این سویه شناسایی شده‌اند.

لامبدا مسری‌تر از سویه آلفا و گاما و کشنده‌تر از دلتا

پژوهشی جدید که هنوز مورد بررسی سایر دانشمندان قرار نگرفته و بر اساس نمونه‌هایی از کارمندان نظام پزشکی شیلی انجام شده است، می‌گوید که گونه لامبدا از هر دو گونه آلفا (انگلیسی) و گاما (برزیلی) مسری‌تر است. همچنین نتایج تحقیقاتی که پیرامون این سویه صورت گرفته نشان می‌دهد این جهش از گونه دلتا که نخستین بار در هند شناسایی شد، کشنده‌تر است.

سازمان جهانی بهداشت گونه لامبدا را  به عنوان «نوع نگرانی» طبقه بندی کرد

سازمان جهانی بهداشت اخیراً نوع  لامبدا را به عنوان «نوع نگرانی» اعلام کرد. WHO در گزارش هفتگی خود از ژوئن ۲۰۲۱ ذکر کرده بود که لامبدا با نرخ قابل توجه افزایش موارد ابتلا به ویروس در چندین کشور همراه است و به عبارتی منجر به شیوع ویروس کرونا شده است؛ در حال حاضر، این سویه یکی از غالب‌ترین سویه‌ها در کشور آمریکای جنوبی است. به گفته این سازمان، انتظار می‌رود تکامل ویروس ادامه یابد و هرچه SARS-CoV-۲ بیشتر در گردش باشد، فرصت‌های بیشتری برای تکامل پیدا می‌کند. کاهش انتقال از طریق روش‌های ثابت شده کنترل بیماری مانند موارد ذکر شده در برنامه آمادگی و پاسخ استراتژیک کووید ۱۹ امکان‌پذیر است.

دکتر نوری شادکام: خطر ورود ویروس جدید«لامبدا» جدی است

دکتر محمود نوری با بیان این‌که  زنگ خطر شیوع ویروس لامبدا در جهان به صدا درآمده است، اظهار کرد: بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد که قدرت این ویروس از لحاظ سرایت و کشندگی از همه ویروس‌های جهش یافته بیشتر است.

وی با اشاره به این‌که محققان و اندیشمندان سلامت کشور‌ها و سازمان بهداشت جهانی در این زمینه اخطار جدی داده و تمام کشور‌ها باید مراقب باشند تا به این ویروس آلوده نشوند تاکید کرد: کشور ما هم از این جریان مستثنی نیست و باید مراقبت بیشتری در این خصوص انجام بگیرد.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی یزد تصریح کرد:  باید با واکسیناسیون از فضای کرونای دلتا خارج شویم و سفرها به کشورهای آلوده به ویروس لامبدا به صورت جدی تحت کنترل قرار گیرد.

دکترمحمود نوری شادکام بابیان این که اگر آمادگی لازم را داشته باشیم و تذکرات درباره دلتا به فراموشی سپرده نشود، مشکل چندانی در این زمینه به وجود نمی‌آید خاطرنشان کرد: مسئولان باید در آمادگی کامل قرار داشته باشند و بیمارستان‌ها و مراکز درمانی را پیش از آبان ماه بازسازی و تجهیز کنند.

وی با بیان این که برخی از واکسن‌ها در جلوگیری از ویروس لامبدا نقش داشته و تحقیقات اولیه نشان دهنده این مساله است، یادآور شد: محققان در حال تولید واکسنی هستند که در برابر این ویروس موثر است، اما هنوز به تولید انبوه نرسیده است.

محقق ژاپنی: «لامبدا» می‌تواند یک تهدید بالقوه برای جامعه بشری باشد

تحقیقات جدید نشان می‌دهد، گونه «لامبدا» در برابر واکسن مقاوم است؛ سویه «لامبدا» با نام علمی «سی.۳۷»، نخستین‌بار در پرو شناسایی شد و در حال حاضر در بیش از ۳۰ کشور گسترش پیدا کرده است.

تحقیقات همچنین نشان می‌دهد، در بین افرادی که به نوع دلتا ویروس کرونا آلوده شده‌اند، افراد واکسینه شده می‌توانند به همان اندازه افراد واکسینه نشده ویروس را به دیگران منتقل کنند. هرچه میزان ویروس کرونا در بینی و گلو بیشتر باشد، احتمال انتقال بیماری  به دیگران بیشتر است.

محققان آمریکایی پیش از این گفته بودند، داده‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد سویه «لامبدا» ویروس کرونا هنوز نسبت به واکسن‌های کرونا آسیب پذیر است. محققان دانشکده پزشکی «گراسمن» در دانشگاه نیویورک متوجه شده‌بودند آنتی بادی‌های تحریک شده توسط ناحیه mRNA هنوز نوع لابمدا را در مطالعات آزمایشگاهی خنثی می‌کند؛ اما جدیدترین بررسی‌های آزمایشگاهی حاکیست این سویه در برابر واکسن مقاومت می‌کند.

محققان ژاپنی دریافتند نوع لامبدا ویروس کرونا که ابتدا در پرو شناسایی شد و اکنون در آمریکای جنوبی گسترش یافته، نسبت به نسخه اصلی ویروسی که از ووهان چین بوجود آمده است، بسیار عفونی بوده و در برابر واکسن مقاوم‌تر است. در آزمایشات آزمایشگاهی، آنها دریافتند که سه جهش در پروتئین سنبله لامبدا، معروف به RSYLTPGD246-253N ، ۲۶۰ L452Q و F490S ، به آن کمک می‌کند تا در برابر خنثی سازی آنتی بادی‌های ناشی از واکسن مقاومت کند. آنها دریافتند که دو جهش اضافی، T76I و L452Q، باعث عفونی شدن لامبدا می‌شوند.

محققان هشدار می‌دهند، تا مادامی که سویه «لامبدا» از سوی سازمان جهانی بهداشت  به عنوان گونه «variant of interest» برچسب گذاری می‌شود (یعنی این گونه زیر نظر گرفته می‌شود، اما هنوز نگران‌کننده نیست)  تا «نگران کننده»، ممکن است مردم متوجه نشوند که این یک تهدید جدی است. اگرچه هنوز مشخص نیست آیا این نوع خطرناکتر از نوع دلتا است که در حال حاضر جمعیت بسیاری از کشورها را تهدید می‌کند یا خیر، اما «کی ساتو» محقق ارشد از دانشگاه توکیو معتقد است «لامبدا» می‌تواند یک تهدید بالقوه برای جامعه بشری باشد؛ علاوه براین دز سوم  واکسن‌های مبتنی بر فناوری mRNA ممکن است کمیت آنتی بادی را افزایش دهد، اما کیفیت آن را افزایش نمی‌دهد.

چه واکسن هایی در مقابل کرونا لامبدا موثر هستند ؟

در مقاله ای که چاپ شده و هنوز مورد بازبینی قرار نگرفته است، محققان دریافتند که واکسن های mRNA در برابر نوع لامبدا موثر است. هر دو واکسن کرونا فایزر و مدرنا که در آمریکا تولید می شوند ، mRNA هستند ، به این معنی که حاوی مواد ژنتیکی هستند که به سلول های بدن دستور می دهد تا کرونا ویروس تولید کنند که پس از آن واکنش ایمنی بدن را برمی انگیزد.

نتایج این مقاله نشان می دهد که واکسن های مورد استفاده فعلی در برابر نوع لامبدا محافظت ایجاد می کنند.

با این حال ، در مقاله دیگری که از قبل چاپ شده بود ، لامبدا دارای جهش هایی بود که توانایی فرار از خنثی سازی آنتی بادی های ایجاد شده توسط CoronaVac را داشت. CoronaVac یک واکسن است که در چندین کشور آسیایی مورد استفاده قرار می گیرد و با تزریق نسخه غیر فعال ویروس کرونا عمل می کند که سپس باعث واکنش ایمنی می شود.

محققان تأکید کرده اند که برای تأیید اثربخشی واکسن ها مطالعات بیشتری لازم است

علائم کرونا لامبدا چیست؟

در حال حاضر ، هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد علائم نوع جدید C.37 یا کرونا لامبدا ، متفاوت از سایر گونه های کروناویروس باشد.

بر اساس گزارش NHS ، علائم اصلی COVID-19 عبارتند از:

تب – این بدان معناست که هنگام لمس قفسه سینه یا پشت احساس گرما می کنید (نیازی به اندازه گیری درجه حرارت نیست)

سرفه جدید و مداوم – این بدان معنی است که بیش از یک ساعت سرفه می کنید یا سه یا چند بخش سرفه در ۲۴ ساعت (اگر معمولاً سرفه می کنید، ممکن است بدتر از حد معمول باشد)

از دست دادن یا تغییر حس بویایی یا چشایی – این بدان معناست که نمی توانید چیزی را بو کنید یا بچشید، یا بو یا طعم چیزها با حالت عادی متفاوت است.

اکثر افرادی که علائم کووید ۱۹ دارند حداقل یکی از موارد بالا را خواهند داشت.

لامبدا چقدر به ما نزدیک است؟

تجربه های پیشین در موج های گذشته نشان می دهد از شیوع واریانت های تازه در ایران گریزی نیست، این موضوع در رابطه با سویه لامبدا هم صدق می کند و دیر یا زود باید منتظر ورود این واریانت به ایران باشیم. رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به خطر شیوع واریانت لامبدا در ایران می گوید: «این واریانت در کشورهایی مانند ترکیه، قطر و هندوستان شناسایی شده است، بنابراین باید نگران ورود آن به کشور باشیم.»

به گفته ناجی «در صورت ورود این واریانت به کشور، لامبدا می تواند به چالش جدید برای مدیریت ویروس کرونا تبدیل شود.» پیش از او هم عاطفه عابدینی، دبیر کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا خبر داده بود که «سویه لامبدا در ترکیه دیده شده و ما در حال حاضر نگران هستیم که این نوع ویروس از غرب ایران، وارد کشور شود و از مسیرهای بین المللی به ایران بیاید.» اگر داده های در اختیار را پیش رویمان بگذاریم باید چنین نتیجه بگیریم که موج ششم کرونا احتمالا از مرزهای مشترک با ترکیه آغاز خواهد شد و استان های همجوار این کشور در صف اول ابتلا به این گونه خواهند بود. واریانت آلفا یا همان کرونای انگلیسی ابتدا در عراق دیده شد و از مرزهای این کشور وارد خوزستان شد. یادآوری شرایط وخیم این استان به واسطه ابتلای گسترده به این واریانت کار سختی نیست. واریانت دلتا اما ابتدا در کشور هند شیوع پیدا کرد و خیلی زود از طریق پاکستان وارد ایران شد و آنی شد که در استان سیستان و بلوچستان و پس از آن به سرعت در ایران تبدیل به واریانت غالب شد. حالا کشور ترکیه به عنوان اولین میزبان واریانت لامبدا در منطقه شناخته می شود و امکان سرایت آن به ایران از طریق استان های همجوار بسیار زیاد است.

منابع:فارس،جام جم،ایرنا